Pleksa
jest jednym z najlepszych materiałów do obróbki laserem. Trochę wyobraźni, prób
i już można otrzymać bardzo interesujące rezultaty, które zachwycą wielu klientów.
Ale żeby otrzymać właściwe rezultaty trzeba wiedzieć kilka rzeczy.
Ale żeby otrzymać właściwe rezultaty trzeba wiedzieć kilka rzeczy.
Nazwa
Po
pierwsze, w Polsce używamy określenia pleksa lub pleksi. Na krajach anglojęzycznych
określa się ten rodzaj materiału jako "acrylic" stąd coraz częściej pojawiające sie polskie określenie "akryl", np statuetki akrylowe, breloczki akrylowe.
Pleksa cast (wylewana) pozwala na oddanie przy grawerowaniu drobniutkich detali, dając matowobiały rysunek, dosyć kontrastowy. Grawerowanie jest bardzo szybkie, wystarczy leciutko przejechać po powierzchni laserem aby uzyskać rysunek. Materiał ten pozwala na oddanie bardzo drobnych detali, odcieni szarości - doskonale wychodzą na nim fotografie:
Porównanie tego samego motywu na pleksie wylewanej (po lewej) i wytłaczanej (po prawej)
W rzeczywistości kolor grawerunku na pleksie wylewanej jeszt zupełnie bialy.
Jeżeli chcemy wygrawerować rysunek bez zagłębiania się w materiał, grawerowanie trzeba wykonać z minimalną mocą i dużą prędkością. Nie powstanie wtedy osad ze spalonego materiału. Przy głębszym grawerowaniu na materiale wokół grawerowanych miejsc pozostaje osad "spalin". Jest trudny do usunięcia - trzeba się nad tym trochę pomęczyć - robić to ostrożnie aby nie zarysować pleksy. Jeżeli z jakichś względów musimy zagłębić się w materiał, najlepiej najpierw zabezpieczyć powierzchnię przed zanieczyszczeniem. Na przykład oklejając taśmą papierową używaną przez malarzy, albo taką do przenoszenia liter wyciętych z folii.
Można stosować dodatki z innych materiałów. Do wykonywania statuetek pamiątkowych na ślub, na rocznicę, na chrzest i lomunię
używamy laminatów, akrylowych serduszek, nadruków na blaszkach.
Rodzaje pleksy
Po drugie, są dwa rodzaje pleksy. Jeden to pleksa wylewana (cast), droższa i lepsza do grawerowania, i pleksa wytłaczana (extruded) - tańsza, ale nadaje się najwyżej do cięcia.Pleksa cast (wylewana) pozwala na oddanie przy grawerowaniu drobniutkich detali, dając matowobiały rysunek, dosyć kontrastowy. Grawerowanie jest bardzo szybkie, wystarczy leciutko przejechać po powierzchni laserem aby uzyskać rysunek. Materiał ten pozwala na oddanie bardzo drobnych detali, odcieni szarości - doskonale wychodzą na nim fotografie:
Pleksa
extruded (wytłaczana) graweruje się kiepsko - rysunek jest przeźroczysty,
bez kontrastu. Przy nieco głębszym grawerowaniu lub cięciu powstają mikropęknięcia,
które rosną w niekontrolowany sposób po zakończeniu pracy, szpecąc wyrób. Jeżeli
taką pleksę przemyje się jakimkolwiek płynem (rozpuszczalnikiem, denaturatem,
płynem do mycia) to te mikropęknięcia błyskawicznie rosną a wyrób nadaje się
do wyrzucenia.
Porównanie tego samego motywu na pleksie wylewanej (po lewej) i wytłaczanej (po prawej)
W rzeczywistości kolor grawerunku na pleksie wylewanej jeszt zupełnie bialy.
Pleksę bezbarwną najlepiej grawerować lewostronnie. Czyli odbiorca czyta
rysunek przez pleksę. Podkreśla to przestrzenność (zwłaszcza przy nieco głębszym
grawerowaniu), głębię i elegancję. Światło odbijając się od krawędzi grawerowanych
w głębi materiału tworzy bardzo ciekawy efekt.
Światło odbite od krawędzi "rozświetla" materiał i tworzy
wrażenie przestrzenności liter.
Grawerować można też oczywiście pleksę kolorową. Najbardziej kontrastowy rysunek
uzyskuje się na czarnej. Grawerowane laserem znaki mają srebrzystoszare zabarwienie,
niezależnie od koloru użytej pleksy. Przykład widać na zdjęciu poniżej.
Głębokość grawerowania
Wielu ludzi pyta - jak głęboko można grawerować pleksę
laserem? Spodziewają się że będzie to kilka milimetrów, no może co najmniej milimetr.
Ale w rzeczywistości najczęściej nie chodzi im o głębokść, tylko o czytelność
rysunku. Odpowiedź na to pytanie jest nieco zaskakująca. Wystarczy leciutko
(bardzo płytko) wygrawerować pleksę aby rysunek był wyraźny. Są to głębokości
rzędu kilku setnych części milimetra. W większości przypadków nie ma potrzeby
głębszego grawerowania. Zwalniając pracę lasera lub zwiększając moc można oczywiście
zagłębić się mocniej. Przy jednokrotnym "przejściu" można dojść do
0,3 - 0,5mm. Ale im mocniej (głębiej) grawerujemy tym bardziej nierówna staje
się powierzchnia. Jeżeli komuś bardzo zależy na głębokości 1-2mm to można ją
osiągnąć kilkakrotnym grawerowaniem. Oczywiście czas wykonania i koszt wzrosną
kilkakrotnie. A równocześnie jakość powierzchni dramatycznie spadnie. Zawsze
w takich wypadkach trzeba brać to pod uwagę.
Jeżeli chcemy wygrawerować rysunek bez zagłębiania się w materiał, grawerowanie trzeba wykonać z minimalną mocą i dużą prędkością. Nie powstanie wtedy osad ze spalonego materiału. Przy głębszym grawerowaniu na materiale wokół grawerowanych miejsc pozostaje osad "spalin". Jest trudny do usunięcia - trzeba się nad tym trochę pomęczyć - robić to ostrożnie aby nie zarysować pleksy. Jeżeli z jakichś względów musimy zagłębić się w materiał, najlepiej najpierw zabezpieczyć powierzchnię przed zanieczyszczeniem. Na przykład oklejając taśmą papierową używaną przez malarzy, albo taką do przenoszenia liter wyciętych z folii.
Wycinanie pleksy
Wycinanie
elementów z pleksy (np. liter, znaków, podstawek) jest bardzo łatwe. Przy użyciu
lasera 30 watowego bez problemu przecina się pleksę 5 - 6 mm, chociaż najlepsze
rezultaty osiągnąć można na pleksie 3 mm. Pleksa 8mm wycina się dość wolno,
ale jest to możliwe. Natomiast przy pleksie 10mm zaczynają się pojawiać problemy.
Przy bardzo wolnej pracy lasera da się przeciąć, ale ponieważ ciepło i spaliny
nie są odprowadzane wystarczająco szybko - stopiona pleksa zamiast odparować,
zastyga w przecinanej szczelinie. Przez to krawędzie nie są idealnie równe.
Przecięcie grubej na 1 cm pleksy wymaga czasem kilkakrotnego przejścia lasera,
co dodatkowo wzmacnia nierówności.
Jeżeli użyjemy lasera o dużej mocy, a to już od 80- 100W to nawet grube płyty pleksy można ciąć szybko i zachowując wysoką jakość krawędzi.
Przy wycinaniu grubszych płyt pleksy ostrość ustawiamy nie na powierzchni materiału, lecz kilka milimetrów pod nią. Wtedy uzyskamy przecięcie za jednym przejściem lasera.
Trzeba zwracać uwagę na czystość układu optycznego lasera. Powstające przy cięciu spaliny osadzają się na tych elementach, i mocno obniżają sprawność przecinania. Ponadto bardzo wskazane jest używanie Airassist, czyli nadmuchu powietrza w miejsce przecinane. Ponadto przy cięciu, między pleksą a podłożem musi być 2-3 cm odstęp, tak aby spaliny i ciepło mogly swobodnie wydostać się również od dołu materiału. Jeżeli tego odstępu nie ma, nastąpi zniszczenie spodu materiału. Można używać tutaj specjalnej przystawki Cutting Table, która pozwala na swobodny odpływ gazów spod materiału. Ale wystarczy podeprzeć kawałek pleksy na jakichkolwiek podstawkach.
Kolejna sprawa to dokładne ustawienie mocy lub prędkości pracy. Jeżeli dostarczona energia jest zbyt mała to oczywiście materiał nie zostanie przecięty. Z kolei jeżeli będzie zbyt duża - to wokół przecinanego miejsca pojawiają się drobniutkie bąbelki, pęcherzyki - które bardzo psują efekt.
Jeżeli użyjemy lasera o dużej mocy, a to już od 80- 100W to nawet grube płyty pleksy można ciąć szybko i zachowując wysoką jakość krawędzi.
Przy wycinaniu grubszych płyt pleksy ostrość ustawiamy nie na powierzchni materiału, lecz kilka milimetrów pod nią. Wtedy uzyskamy przecięcie za jednym przejściem lasera.
Trzeba zwracać uwagę na czystość układu optycznego lasera. Powstające przy cięciu spaliny osadzają się na tych elementach, i mocno obniżają sprawność przecinania. Ponadto bardzo wskazane jest używanie Airassist, czyli nadmuchu powietrza w miejsce przecinane. Ponadto przy cięciu, między pleksą a podłożem musi być 2-3 cm odstęp, tak aby spaliny i ciepło mogly swobodnie wydostać się również od dołu materiału. Jeżeli tego odstępu nie ma, nastąpi zniszczenie spodu materiału. Można używać tutaj specjalnej przystawki Cutting Table, która pozwala na swobodny odpływ gazów spod materiału. Ale wystarczy podeprzeć kawałek pleksy na jakichkolwiek podstawkach.
Kolejna sprawa to dokładne ustawienie mocy lub prędkości pracy. Jeżeli dostarczona energia jest zbyt mała to oczywiście materiał nie zostanie przecięty. Z kolei jeżeli będzie zbyt duża - to wokół przecinanego miejsca pojawiają się drobniutkie bąbelki, pęcherzyki - które bardzo psują efekt.
Tak
jak i przy innych materiałach, pojawia się jeszcze problem z kolejnością wycinania
obiektów. W programach graficznych każda linia jest obiektem. Te rysowane wcześniej
są na dole, każda kolejna leży wyżej, jakby na kolejnej warstwie. Jeżeli rozdzielimy
literę na pojedyncze krzywe (np. litera D, na linię wewnętrzną i zewnętrzną,
lub litera B, na zewnętrzną i 2 wewnętrzne), to krzywe te też będą miały jakąś
kolejność. Laser wycina obiekty w kolejności od leżącego pod spodem do leżącego
na samym wierzchu. Jeżeli najpierw wytnie zewnętrzny obrys litery D, to litera
ta wypadnie (bo pleksa jest podniesiona na podstawkach), i wtedy laser nie będzie
miał w czym wycinać środka litery D. Tak więc przed rozpoczęciem wycinania należy
rozdzielić wszystkie obiekty na pojedyncze krzywe i wewnętrzne linie przenieść
w dół (w CorelDraw komendą CTRL+PgDn)
Przy
cięciu powstaje szczelina o szerokości ok. 0,3 do 0,5 mm. Nie ma ona równoległych
ścian, lecz zwęża się ku dołowi materiału - tak że u spodu jej szerokość może
wynosić ok.0,05mm a na powierzchni materiału 0,5mm. Przy dużych elementach nie
ma to większego znaczenia, ale przy cięciu drobnych detali,trzeba na to zwracać
uwagę. Trzeba wycinać z pewnym naddatkiem materiału. W niektórych laserach jest
funkcja automatycznie kompensująca szerokość tej szczeliny. Ale przy dokładnym
wycinaniu i tak lepiej "ręcznie" ustalić linię cięcia.
Dzięki łatwości cięcia, można wykonać np rozmaite kształty breloczków hotelowych
Można wycinać nie tylko pleksę ale i laminaty i łączyć ze sobą kilka materiałów, np tak jak na widocznym poniżej breloczku:
Wygląd wykonywanych z pleksy przedmiotów (np. dyplomów, pamiątek, tabliczek) można wzbogacać dodając detale wykonane z folii PCV lub metalizowanej (takiej jak używana do reklam). Po naklejeniu na pleksę można ją wycinać laserem i grawerować przez nią. Jeżeli ustawimy parametry cięcia tak aby laser zagłębił się na ok 30-50% grubości pleksy, uzyskamy ciekawy przestrzenny efekt (coś w rodzaju przestrzennej obwódki wewnątrz pleksy).
oto kilka przykładów użycia folii:
Dzięki łatwości cięcia, można wykonać np rozmaite kształty breloczków hotelowych
Można wycinać nie tylko pleksę ale i laminaty i łączyć ze sobą kilka materiałów, np tak jak na widocznym poniżej breloczku:
Dodatkowe elementy i kolory
Wygląd wykonywanych z pleksy przedmiotów (np. dyplomów, pamiątek, tabliczek) można wzbogacać dodając detale wykonane z folii PCV lub metalizowanej (takiej jak używana do reklam). Po naklejeniu na pleksę można ją wycinać laserem i grawerować przez nią. Jeżeli ustawimy parametry cięcia tak aby laser zagłębił się na ok 30-50% grubości pleksy, uzyskamy ciekawy przestrzenny efekt (coś w rodzaju przestrzennej obwódki wewnątrz pleksy).
oto kilka przykładów użycia folii:
Można stosować dodatki z innych materiałów. Do wykonywania statuetek pamiątkowych na ślub, na rocznicę, na chrzest i lomunię
używamy laminatów, akrylowych serduszek, nadruków na blaszkach.